ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ (Indus Water Treaty)
ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು ಅತಿ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ ಇದು ಜಲಸಂಪತ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಶಾಂತಿ ಹಾಗೂ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ನಿಟ್ಟುಗೊಂಡಾದ ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ.
ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ ಹಿಂದಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆ
1947ರಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ವಿದಾರಕ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ವಿಭಜಿತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದವು. ಇಂದಿನ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳಾದ ಇಂಡಸ್ ಹಾಗೂ ಅದರ ಉಪನದಿಗಳ ಮೂಲಭಾಗ ಭಾರತದಲ್ಲಿದ್ದರಿಂದ ಜಲದ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉದ್ಭವವಾದ ಗಂಭೀರ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು, 1960ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಲ್ಲಿ "ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ" ಸಹಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಸಾರಾಂಶ
ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ✓ಇಂಡಸ್ ನದೀ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಆರು ನದಿಗಳ ಪೈಕಿ ಮೂರು – ಬೀಸ್, ರವಿ ಮತ್ತು ಸಟ್ಲೇಜ್ – ಭಾರತಕ್ಕೆ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟವು.
✓ಉಳಿದ ಮೂರು – ಇಂಡಸ್, ಜೆಲಂ ಮತ್ತು ಚೆನಾಬ್ – ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾಗಿಸಿದವು.
✓ಭಾರತಕ್ಕೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾದ ನದಿಗಳ ನೀರನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನೀರಾವರಿ, ಪದ್ಯುತ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ನೆಲದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಳಸಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.
ವಿಶಿಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಪ್ರಸ್ತುತತೆ
ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತೀ ಯಶಸ್ವಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧಾವಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ಕೂಡ ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಅನ್ವಯ ಜಲಹಂಚಿಕೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವುದು ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಸಾರಾಗಿಯೇ ಕಾಣಬಹುದು.
ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲೂ, ಜಲವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ನವೀಕರಣ, ಪುನರ್ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬೇಕೆಂಬ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ.
ಧನ್ಯವಾದಗಳು