ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂದರುಗಳು (Western Ports in India)

 ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂದರುಗಳು (Western Ports in India)

1. ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರು 

◆ ಗುಜರಾತಿನ ಕಛ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಲ್ಫ್ ಆಫ್ ಕಛ್ ನ ಖಾರಿಯ ಶಿರೋಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. 

◆ 1950 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 1998 ರಲ್ಲಿ ಚಂಡಾಮರುತಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿತ್ತು. ಗುಜರಾತ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ್, ಪಂಜಾಬ್, ಹರಿಯಾಣ, ಉತ್ತರಾಂಚಲಗಳು ಈ ಬಂದರಿನ ಹಿನ್ನಾಡುಗಳಗಿವೆ. 

◆  ಸ್ವತಂತ್ರ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದ ಕರಾಚಿ ಬಂದರು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಂದರಾಗಿತ್ತು. ದೇಶ ವಿಭಜನೆ ನಂತರ ಕರಾಚಿಯು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದಾಗ ಈ ಬಂದರನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. 

◆ ಈ ಬಂದರಿನಿಂದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಾಸುಮತಿ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದಿಂದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಅನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. 

◆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರಿನ ನಿರ್ಮಾಣ ಮೊದಲ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಬಂದರನ್ನು " ಹೊಸ ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಬಂದರು" ಎನ್ನುವರು. 

◆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರನ್ನು ಪಂಡಿತ್ ದೀನ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಬಂದರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಮರುಣಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. 

◆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರು ರಫ್ತಿನ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತಲು ಆಮದಿನ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. 

◆ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರ, ರಂಜಕ, ಗಂಧಕ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. 

◆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರನ್ನು ಉಬ್ಬರವಿಳಿತಡ ಬಂದರು ಎನ್ನುವರು. 

◆ ಈ ಬಂದರು ಮಧ್ಯೆ ಏಷ್ಯಾ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ. 

◆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ವಸ್ತುಗಳು ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರಿನ ಮೂಲಕವೇ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. 

◆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರನ್ನು 1930 ರಲ್ಲಿ ಕಛ್ ರಾಜ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಹಾರಾವ್ ಖೆಂಗರ್ಜಿರವರಿಂದ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುವಂತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. 

◆ ಸರ್ದಾರ್ ವಳಲಾಭಬಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಸಲಹೆ ಮೇರೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಬಂಡರುಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಲಾಹಾಮಂಡಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆ. 

◆ ಅದರ ಶಿಫಾರಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರನ್ನು ನವಿಕರಣಗೊಳಿಸಿ 1955 ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಬಂದರನ್ನಾಗಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರು ಉತ್ತಮ ರೈಲು ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪರ್ಕ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 

2. ಮುಂಬೈ ಬಂದರು 

◆ " ಭಾರತದ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು " ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಹಾಗೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಂದರು. ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಬಂದರಾಗಿದೆ. ಸುರಕ್ಷಿತವಾದ ಬಂದರಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ದೆಹಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಪಶ್ಚಿಮ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಇದರ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಬಂದರು ಕೊಂಕಣಿ ತೀರದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಬಂದರಾಗಿದೆ. 

◆ ಮುಂಬೈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗಿಸರು ಬೋಮ್ ಬಹಿಯಾ ಎಂತಲೂ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮುಂಬೈ ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. 

◆ ಇದರ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ನವಶೇವಾ ಬಂದರನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ. 

◆ ಮುಂಬೈ ಬಂದರು ಮೂರು ಹಡಗುಕಟ್ಟೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಇಂದಿರಾ, ಪೃನ್ಸಸ್, ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಹಡಗು ಕಟ್ಟೆಗಲಾಗಿವೆ. 

◆ ಈ ಬಂದರು ಒಟ್ಟು ಸರಕು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 44 ರಷ್ಟು ಪೂರೈಸುವುದು. 

◆ ಮುಂಬೈ ಬಂದರು ಭಾರತದ ಒಟ್ಟು ಸಾಗರೋತ್ತರ ವ್ಯಾಪಾರದ ಶೇಕಡಾ 16 ರಷ್ಟುನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. 

◆ ಮುಂಬೈ ಬಂದರು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ದ್ವೀಪ ಜವಾಹರ್ ದ್ವೀಪ, ಕಚ್ಚಾತೈಲ ಹಾಗೂ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ನಿರ್ವಹಿಸುವ 4 ಜೆಟ್ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 

3. ನವಶೇವಾ ಬಂದರು 

◆ ನವಶೇವಾ ಬಂದರನ್ನು " ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಪೋರ್ಟ್ (JNPT) ಎನ್ನುವರು. ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಸರಕು ಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ಆಧುನಿಕ ಕಂಟೈನರ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 

◆ ಹೆಚ್ಚು ಸರಕು ಸಾಗಿಸುವ ಬಂದರಾಗಿದೆ. 1982 ರಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮುಂಬೈ ನಿಂದ 14 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. 

◆ ಈ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಹಡಗುಗಳು ಕೂಡ ಸಂಚರಿಸುವುದು. ಮುಂಬೈ ಬಂದರಿನ ಸರಕು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಬಂದರು. 

◆ ಈ ಬಂದರು ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕಂಟೈನರ್ ಗಳನ್ನು ( ಸಂಗ್ರಹಧಾರಕಗಳು ) ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 

◆ ಇದು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ಮಾಡುವ, ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಬಂದರಾಗಿದೆ. ( Busiest Port in India )

◆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ 5 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 

4. ಮರ್ಮಗೋವಾ ಬಂದರು 

◆ ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯದ ಝುವಾರಿ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ ಇದನ್ನು ಪೋರ್ಚುಗಿಸರು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಸಾಗಸಲು 1888 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 

◆ ಇದು ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. 

◆ ಕಬ್ಬಿಣ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಅದಿರು ಈ ಬಂದರಿನ ಮೂಲಕವೇ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ರಫ್ತು ಆಗುತ್ತದೆ. 

◆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಫ್ತಾಗುವ ಒಟ್ಟು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ಶೇ 50 ರಷ್ಟು ಮರ್ಮಗೋವಾ ಬಂದರಿನ ಮೂಲಕ ರಫ್ತುಆಗುತ್ತದೆ. 

◆ ಮರ್ಮ ಗೋವಾ ಬಂದರು ಜುವಾರಿ ನದಿಯ ಅಳಿವೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡಿದೆ. 

◆ ಮರ್ಮ ಗೋವಾ ಬಂದರು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರನ್ನು ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ದೇಶಗಲಿದೆ ರಫ್ತುಆಗುತ್ತದೆ. 

◆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವ ಬಂದರಾಗಿದೆ. 

5. ನವ ಮಂಗಳೂರು ಬಂದರು 

◆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೈಕ ಬಂದರು ಈ ಬಂದರನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು ಎನ್ನುವರು. 

◆ ಈ ಬಂದರು ಮೂಲಕ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಫಿಯನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುವುದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಬಂದರನ್ನು ಭಾರತದ ಕಾಫಿಯ ಬಂದರು ಎನ್ನುವರು. ( ವಿಶ್ವದ ಕಾಫಿಯ ಬಂದರು ಬ್ರೆಜಿಲ್ ನ ರಿಯೋಡಿ ಜನೈರೋ ) ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ  ಬಂದರು. ಸರ್ವಋತು ಬಂದರು. ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಬಂದರು. ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣವು 1962 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 1974 ಮೆ 4 ರಂದು ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. 

◆ ಕರ್ನಾಟಕ, ಉತ್ತರ ಕೇರಳ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಹಾಗೂ ತಮಿಳುನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. 

◆ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಹಾಗೂ ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ಮುಖ್ಯಾ ರಫ್ತಿನ ರಾಷ್ಟ್ರ ಗಳಾಗಿವೆ. 

◆ ಮಂಗಳೂರು ಬಂದರು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಕೀಲೆಣ್ಣೆ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದವು, ಬಂದರಿನ ಬಳಿಯೇ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರವಿದೆ. 

◆ ಈ ಬಂದರು ಒಟ್ಟು ಸರಕು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಶೇಕಡಾ 58.5 ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಮತ್ತು ಕೀಲೆಣ್ಣೆಯದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ 2 ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.

 ರಫ್ತಾಗುವ ವಸ್ತುಗಳು :-

ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು, ಕಾಫಿ, ಗೇರುಬೀಜ, ಗೋಡಂಬಿ, ಸಾಗರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಎಂಜಿನೆಯರಿಂಗ್ ವಸ್ತು, ಹಂಚು ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲು, ಹೆಂಚು, ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ. 

6. ಕೊಚ್ಚಿನ್ ಬಂದರು 

◆ ಕೊಚ್ಚಿನ್ ಬಂದರನ್ನು ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರದ ರಾಣಿ ಅಥವಾ ಮಲಬಾರ್ ನ ರಾಣಿ ಎನ್ನುವರು. ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರದ ಬಂದರಾಗಿದೆ. 

◆ ಕೇರಳ, ತಮಿಳುನಾಡು, ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಈ ಬಂದರಿನ ಹಿನ್ನಾಡುಗಳಾಗಿವೆ. 

◆ ಇದು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಂದರಾಗಿದೆ. 

◆ ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯ ಅತ್ಯಂತ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಧಾನ ಬಂದರಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ಚಹಾ ಸಾಂಬಾರು ವಸ್ತುಗಳು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ರಫ್ತು ಆಗುತ್ತದೆ. ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಹಾಗೂ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳು ಆಮದಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೊಂದು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಬಂದರಾಗಿದೆ. ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನೌಕಾ ಹಡಗು ಕಟ್ಟುವ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. 

◆ ಕೊಚ್ಚಿನ್ ಹಡಗು ಕಟ್ಟುವ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನೌಕಾಪಡೆಗೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತದ ಕರಾವಳಿ ಪಡೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ಎಂದರೆ INS ವಿರಾಟ್. ಕೊಚ್ಚಿನಲ್ಲಿ ಹಡಗನ್ನು ಕಟ್ಟುವುದರೊಂದಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ರಿಪೇರಿ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. 

 ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂದರುಗಳು